- Raphaela Pa
Aizawl a ka lehkha zir laiin zan khat chu ka thiante in a ka leng ka haw tlai deuh a. Zan dar 11 a ri tawh a, zan pawh a reh thuap tawh mai. Veng pakhat Biak In zawn ka thlen chuan Biak In Kawngkharpui chu a lo inhawng deuh a, Biak In chhung atang chuan eng a lo chhuak raih a. A chhungah chuan hmeichhe tawngtai ri ka hria a, ka han ngaihthlak chian deuh chuan nu upa lam deuh tawh lungchhe tak maia Pathian au va a fapa tana tawngtai ri a ni tih ka hre thei.. "Lalpa, ka fapa hi tunah hian a awmna chin pawh ka hre lo, nangin a awmna chin I hria e, sualin a nun chhungril thuk tak a luh chilh tawh a, a chungah engpawh thleng se ka vui lo, nimahsela I hmel a hmuh hma chu a nunna min zuah sak hram ang che…" a ti niin ka hria. Chu tawngtai ri chu ka bengah a cham reng mai a, nuam ka tih chiah loh avangin hmanhmawh takin kan veng lam ka pan san ta a. Kan veng Biak in zawn ka thlen chuan tawngtai ri bawk ka hre leh ta a. Ka ngaihtuahna a kal thui ta khawp mai a. He khawpuiah hian sual vanga ruma fate tan a zan rei pawh sawi lova Biak ina tawngtai thin nu leh pa engzat tak awm ang maw ka ti ta a.
Sualna hian chhung tin mai hi min luh chilh ta emaw tih mai tur hi a ni. Mimal, chhungkua, khawtlang, kohhran leh ram hi kan na a ni. Engnge diklo ni ta ang a, tunge dem tur? Kan kristianna hi a nghing ta mai em ni? Puhmawh tur a tam hle ang. Mizorama nu leh pa tam tak te hian kan fate tana kan duhsak ber ber te chu Zirna te, Hna tha tak te, Ei leh In tur te, Silhfen te, sum leh hausakna te hi a ni ngei ang. Kan faten Lal Isua nun nei se kan tihpuina hian a hnung ber a chang fo thin. Khawvel thil kan dah hmasak fo avangin thalaiten nun kan hloh a, nu leh pa ten Isua aia dah pawimawh hmasak kan ngah avangin kan fate nun hmangin na takin min run let thin a lo ni.
Central KTP hruaitu hlui Dr.Lalnundanga'n a chanchin a sawi kha ka hrereng thin. Shillong-ah lehkha zirin an awm a, Shillong KTP hruaitu ah a tang a, rawngbawlna ah thahnem a ngaih avangin a zirlai pawhin a lo tuar ta deuh ani ang a fail ta tlat mai. Hreh takin a nu chu lehkha thawnin a zirlaia a fail thu chu a han hrilh ta a. Chuta a nu in a rawn chhan letna tawngkam chu a ropui a sin, "Bawiha, Shillong-ah khan Lehkhazir paha rawngbawl turin I kal hleinem, Rawngbawl paha Lehkha zir tur zawkin alawm I kal, Pathian vanga fail I nih chuan a pawilo, I tan kawngtha zawk a buatsaih ngei ang" tiin. Nia, A ring ngam tute tan chuan Pathian hi rintlak a lo ni. Dr.Lalnundanga te thian ho kha tunah chuan hna zahawm tak thawkin, University ah lecturer te, sorkar-ah officer fel tak tak an ni zo ta. Hetiang mi hi kan kohhranah ngei pawh hian mi tam tak an awm a ni. Lalpa tana inpe tlatte chu Pathianin a theihnghilh ngailo.
Kristian nun hi tuarna chauh a ni lova, malsawmna pawh a ni. Engkima Isua dah hmasa tute chu Lalpan malsawmna in a vur thin. Zirna kawngah emaw, sumdawnna emaw eizawnna kawng hrang hrang pawh ni se, Amah avanga tuar tang tang tute, Amah avanga sum thianghlimlo kalsan ngam te, Amah tih avanga mipat hmeichhiatna tlansan tute Lalpan a theihnghilh ngai lo. I rin ngam chen chenah Lalpa ropuina I hmu ang. Vanramah chauh kan lawman kan hmu dawn lo, Leiah ngei pawh Lalpan malsawmna min pek a tiam a ni.
Thufingte Bung 3-ah chuan Lalpa ring tlat tute chuan he leiah ngei hian Hriselna te, Damreina te, hmingthatna te, Duhsakna te, Thlamuanna te, Hausakna te pawh an hmu dawn tih chiang takin min hrilh a ni. Dam ni leh Kumte, thlamuanna te min pe ang a, Pathian leh mihring mithmuhah duhsakna leh hmingthatna te kan dawng ang a, Kan lai atana hriselna te, kan ruh a tana thling te a ni ang. Kan buh in pawh a lo khat liam ang a, kan sawrkhur pawh uaiin thara a luanliam tur thu min hrilh a ni. Midangten kan zar an la zo ve hial theihna tura malsawmna liam zawih zawih in. Ringtute hi kan nihlawh a sin…….
Sualna hian chhung tin mai hi min luh chilh ta emaw tih mai tur hi a ni. Mimal, chhungkua, khawtlang, kohhran leh ram hi kan na a ni. Engnge diklo ni ta ang a, tunge dem tur? Kan kristianna hi a nghing ta mai em ni? Puhmawh tur a tam hle ang. Mizorama nu leh pa tam tak te hian kan fate tana kan duhsak ber ber te chu Zirna te, Hna tha tak te, Ei leh In tur te, Silhfen te, sum leh hausakna te hi a ni ngei ang. Kan faten Lal Isua nun nei se kan tihpuina hian a hnung ber a chang fo thin. Khawvel thil kan dah hmasak fo avangin thalaiten nun kan hloh a, nu leh pa ten Isua aia dah pawimawh hmasak kan ngah avangin kan fate nun hmangin na takin min run let thin a lo ni.
Central KTP hruaitu hlui Dr.Lalnundanga'n a chanchin a sawi kha ka hrereng thin. Shillong-ah lehkha zirin an awm a, Shillong KTP hruaitu ah a tang a, rawngbawlna ah thahnem a ngaih avangin a zirlai pawhin a lo tuar ta deuh ani ang a fail ta tlat mai. Hreh takin a nu chu lehkha thawnin a zirlaia a fail thu chu a han hrilh ta a. Chuta a nu in a rawn chhan letna tawngkam chu a ropui a sin, "Bawiha, Shillong-ah khan Lehkhazir paha rawngbawl turin I kal hleinem, Rawngbawl paha Lehkha zir tur zawkin alawm I kal, Pathian vanga fail I nih chuan a pawilo, I tan kawngtha zawk a buatsaih ngei ang" tiin. Nia, A ring ngam tute tan chuan Pathian hi rintlak a lo ni. Dr.Lalnundanga te thian ho kha tunah chuan hna zahawm tak thawkin, University ah lecturer te, sorkar-ah officer fel tak tak an ni zo ta. Hetiang mi hi kan kohhranah ngei pawh hian mi tam tak an awm a ni. Lalpa tana inpe tlatte chu Pathianin a theihnghilh ngailo.
Kristian nun hi tuarna chauh a ni lova, malsawmna pawh a ni. Engkima Isua dah hmasa tute chu Lalpan malsawmna in a vur thin. Zirna kawngah emaw, sumdawnna emaw eizawnna kawng hrang hrang pawh ni se, Amah avanga tuar tang tang tute, Amah avanga sum thianghlimlo kalsan ngam te, Amah tih avanga mipat hmeichhiatna tlansan tute Lalpan a theihnghilh ngai lo. I rin ngam chen chenah Lalpa ropuina I hmu ang. Vanramah chauh kan lawman kan hmu dawn lo, Leiah ngei pawh Lalpan malsawmna min pek a tiam a ni.
Thufingte Bung 3-ah chuan Lalpa ring tlat tute chuan he leiah ngei hian Hriselna te, Damreina te, hmingthatna te, Duhsakna te, Thlamuanna te, Hausakna te pawh an hmu dawn tih chiang takin min hrilh a ni. Dam ni leh Kumte, thlamuanna te min pe ang a, Pathian leh mihring mithmuhah duhsakna leh hmingthatna te kan dawng ang a, Kan lai atana hriselna te, kan ruh a tana thling te a ni ang. Kan buh in pawh a lo khat liam ang a, kan sawrkhur pawh uaiin thara a luanliam tur thu min hrilh a ni. Midangten kan zar an la zo ve hial theihna tura malsawmna liam zawih zawih in. Ringtute hi kan nihlawh a sin…….